Artikel

De tijd tot het spoelen is beslissend voor de genezing van het oog

Als er een ongeluk gebeurt en u een bijtende stof in het oog krijgt, gaat het eerder om seconden dan minuten. Het oog moet dan snel gespoeld worden, liefst met een gebufferde oplossing, en dit moet lang genoeg worden volgehouden. Het allerslechtst zijn sterk alkalische stoffen zoals caustic soda, maar ook bepaalde zuren kunnen uw oog ernstig beschadigen.

Anders Behndig is professor en chef-arts aan de Umeå universiteit en specialist in het voorste deel van het oog. Hij heeft gedurende zijn jaren als oogarts verscheidene patiënten ontmoet die de pech hadden een bijtende stof in hun oog te krijgen, ofwel op het werk, of thuis. En daarbij hebben de patiënten die de mogelijkheid hadden om het oog snel te spoelen, dit het best doorstaan.

– Het belangrijkste wanneer u een bijtende stof in het oog hebt gekregen, is om direct te beginnen met spoelen. Het gaat daarbij om seconden nadat de schade zich heeft voorgedaan, en dit moet lang worden volgehouden. Dat is heel belangrijk voor of het oog en het gezichtsvermogen zich zullen herstellen of niet.

Een alkalische stof is het ergst

De eigen pH-waarde van het oog is neutraal, 7,4. Al bij een pH beneden 7,2 of boven 7,8 begint u een onaangenaam geïrriteerd gevoel te krijgen. Een pH beneden 4 of boven 10 zal ernstig letsel veroorzaken.

Welke stof is het ergste voor het oog?

– Het gevaarlijkste zijn bijtende stoffen, op de eerste plaats alkalische met een pH-waarde van meer dan 7,8. Thuis vindt u deze stoffen het vaakst in de kast met schoonmaakmiddelen, zoals loog dat dat ook caustic soda wordt genoemd, en bepaalde vaatwasmiddelen. Op de werkplek zijn de gebruikelijkste bijtende stoffen alkaliën en zuren, bijvoorbeeld loog, natriumcarbonaat en ammoniak, zegt Anders Behndig en voegt daaraan toe dat ook bepaalde zuren, zoals zoutzuur, salpeterzuur en zwavelzuur gevaarlijk voor het oog zijn.

Spoel snel en lang

Hoe lang u moet spoelen hangt af van meer zaken: vooral van door welke soort bijtende stof u bent getroffen en in welke hoeveelheid en concentratie, en hoeveel tijd er verstreek tussen het moment dat het letsel plaatsvond en u begon te spoelen. Ook het type spoeloplossing dat er wordt gebruikt is heel belangrijk.

– Als men het oog snel begint te spoelen en lang spoelt, liefst 15 minuten of meer, heeft het lichaam een grotere kans de schade te herstellen. Hoe langer u spoelt hoe beter, en als u vreest dat het een ernstig letsel is, moet u het spoelen voortzetten tot u medische zorg krijgt, zegt Anders Behndig.

Het is belangrijk met een goede vloeistofstroom te spoelen en met een snelheid die de concentratie van de bijtende stof snel kan laten dalen en deze kan verdunnen en wegspoelen.

– De hoeveelheid vloeistof waarmee het oog gespoeld wordt is van grote betekenis voor hoe snel een bijtende vloeistof wordt verdund en de pH wordt genormaliseerd. De vloeistofstroom is bovendien van belang om de bijtende vloeistof zuiver mechanisch uit het oog te verwijderen, in het bijzonder als de vloeistof vaste deeltjes bevat, wat niet ongewoon is. Deze grote vloeistofstroom kan niet worden bereikt met bijvoorbeeld spuitbussen en dergelijke, zonder dat er een sterkere continue vloeistofstroom is vereist om het bedoelde effect te bereiken, zegt Anders Behndig.

Gebufferd is het beste

Het is het beste een zogenaamde gebufferde spoeloplossing te gebruiken. Dat is een oplossing die de pH-waarde in het oog sneller neutraliseert dan gewoon water of een zoutoplossing.

– Als u er een sterk bijtende alkalische stof in krijgt, is het niet voldoende om het oog alleen met water of een zoutoplossing te spoelen, omdat het daarmee alleen mechanisch schoon gespoeld wordt. Een gebufferde oplossing neutraliseert de pH-waarde zodat hiermee sneller de eigen pH-waarde van het oog weer wordt bereikt, zegt Anders Behndig.

Als men de pech heeft gehad om een gevaarlijke stof in het oog te krijgen, hoe weet men dan of het permanent beschadigd is?

– Dat kan men niet direct weten. Het kan verscheidene dagen, soms weken duren, voordat men weet hoe ernstig het oog beschadigd is. Dat hangt onder andere af van het genezingsproces. Bij een letsel door een alkalische stof is dit zogenaamd bifasisch, dat wil zeggen, eerst is het oog ontstoken en rood, daarna kan dit na enkele dagen verminderen en zich verbeteren waarna het weer echt kan verslechteren, zegt Anders Behndig.

De tijd is beslissend

Chemisch oogletsel veroorzaakt gehele of gedeeltelijke vernietiging van de biologische weefsels in de oogstructuur. Dat kan van van alles afhangen, van een extreme pH-waarde tot eventuele oxiderende of reducerende eigenschappen van de stof.

– De ergste letsels gebeuren na ongelukken met juist alkalische stoffen omdat deze diep naar binnen kunnen dringen en de stamcellen van het oog kunnen beschadigen zodat het hoornvlies troebel en onhelder wordt, of het bindvlies van het oog zodanig beschadigt dat er samengroeisels worden gevormd tussen dat en het ooglid. Dat kan niet met een transplantatie worden hersteld. Gelukkig zitten deze stamcellen zo diep dat men de gevaarlijke stof op tijd weg kan spoelen voordat deze de stamcellen heeft kunnen bereiken en dan kan het oog genezen. Alles wordt bepaald door hoe snel u begint te spoelen!

Tekst: Karin Cedronius

Oogdoucheproducten

Cederroth Eye Wash Cabinet

Een compacte oogdouchekast die tegen stof en water beschermt. Bevat 2 flessen Cederroth oogdouche...

Oogdouchestation

Cederroth oogdouche – bewezen effectiever dan een fysiologische zoutoplossing bij spetters alkali...

Oogdouchekoffer

Cederroth gebufferde oogdouche in transparante koffer (5 x 500 ml)

Oogdouche, verpakt per 2

Cederroth Eye Wash neutraliseert de pH-waarde van het oog.